3. FORUM NOWE PERSPEKTYWY ROZWOJU GEOTERMII W POLSCE: RACJONALNA GOSPODARKA ZASOBAMI WÓD I ENERGIĄ GEOTERMALNĄ 02.10.2025

Absolwent Wydziału Geologiczno – Poszukiwawczego AGH w Krakowie (obecnie WGGiOŚ) – specjalność poszukiwanie złóż ropy i gazu. Stypendysta programu szkoleń ONZ w Islandii w zakresie wykorzystania energii geotermalnej.

Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z oceną zasobów geotermalnych głębokiej oraz płytkiej geotermii. Autor publikacji i opracowań z zakresu oceny potencjału oraz możliwości wykorzystania wód geotermalnych, wykonanych na zlecenie instytucji rządowych, samorządowych oraz firm prywatnych, w tym: PIG – PIB w Warszawie, UM Krakowa, Innargi A/S Dania, EAVOR Technologies, JTI Japan Tobacco International, ATC Development i innych.

W latach 2006 – 2013 koordynator serii atlasów geotermalnych obejmujących łącznie ponad 90% powierzchni Polski, finansowanych ze środków NFOŚiGW oraz MNiSW / NCN.

Współzałożyciel oraz wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego (PSG), w latach 2020 – 2023 członek zarządu Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA), członek PORT PC oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Hydrogeologów (IAH).

Specjalistka z zakresu geologii i geotermii, zatrudniona w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Zajmuje się m.in. badaniami i pracami z zakresu warunków występowania wód i energii geotermalnej w Polsce, ich optymalnego zagospodarowania, kwestiami prawno-formalnymi, społecznymi i in. aspektami. Członek zespołu, który zaprojektował i prowadzi od końca lat 80. pierwszy w Polsce Doświadczalny Zakład Geotermalny PAN Bańska – Biały Dunajec (obecnie Laboratorium Geotermalne IGSMiE PAN). Laureatka Nagrody Naukowej IV Wydziału PAN za pracę doktorską. Stypendystka i wykładowca gościnny UNU Geothermal Training Programme na Islandii.

Od wielu lat przygotowuje okresowe raporty, informacje przeglądowe i statystyczne nt. stanu wykorzystania geotermii w Polsce według metodyki i standardów międzynarodowych opracowanych przez ekspertów Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA) oraz Europejskiej Rady Energii Geotermalnej (EGEC). Raporty te były prezentowane m.in. podczas kilku edycji Światowych, Europejskich oraz Ogólnopolskich Kongresów Geotermalnych, innych konferencji, a także publikowane. Brała udział w wielu projektach krajowych i międzynarodowych. Uczestniczyła w opracowaniu niektórych zagadnień w ramach Wieloletniego Programu Rozwoju Wykorzystania Zasobów Geotermalnych w Polsce.

Wykładowca akademicki, promotor prac inżynierskich, magisterskich, doktorskich. Autorka i współautorka wielu publikacji (artykułów, atlasów, monografii). Współzałożycielka i prezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego. Członek zarządów IGA kilku kadencji. Uczestniczyła w organizacji Letnich Szkół IGA nt. Bezpośrednich zastosowań energii geotermalnej i Międzynarodowych Dni Geotermalnych IGA (m.in. w 2004 r. w Polsce). Członek Komitetów Sterujących Światowych Kongresów Geotermalnych 2010 i 2015 (odpowiedzialna za Krótkie Kursy) Komitetów Naukowych Europejskich Kongresów Geotermalnych. Zaangażowana w kilkuletnie starania o włączenie geotermii w zakres programów i projektów MF EOG i NMF realizowanych w Polsce od 2016 r.

Obecnie kierownik predefiniowanego Projektu MF EOG „KeyGeothermal” obejmującego m.in. szkolenia adresowane do polskich interesariuszy, a także na transfer know-how, poznawanie dobrych praktyk oraz współpracę w zakresie ciepłownictwa geotermalnego między specjalistami i podmiotami z Polski oraz z Islandii.

Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Radomskiej - kierunek Mechanika i Budowa Maszyn (2001 r.) oraz Wydziału Geologii i Górnictwa Politechniki Śląskiej w Gliwicach w specjalności geologia górnicza i poszukiwawcza (2016 r.). Tytuł doktora nauk technicznych obronił w Instytucie Maszyn Przepływowych Polskiej Akadami Nauk w Gdańsku (2008 r.). Posiada stwierdzone kwalifikacje geologiczne potwierdzone uzyskanymi uprawnieniami kategorii III (złoża przynależności gruntowej), IV (wody termalne, lecznicze, solanki), V (wody podziemne) i VII (geologia inżynierska).

Z geotermią związany od niemal 20 lat. Projekty geotermalne realizuje kompleksowo, począwszy od studium wykonalności inwestycji geotermalnej, poprzez sporządzenie i zatwierdzenie projektu robót geologicznych oraz pozyskanie finansowania na wykonanie badawczego otworu geotermalnego oraz całej niezbędnej infrastruktury. Prowadzi nadzór i dozór geologiczny nad wykonaniem otworów geotermalnych oraz po ich wykonaniu sporządza dokumentację wynikową, która jest niezbędna do uzyskania koncesji na eksploatację wody termalnej. Na podstawie rzeczywistych parametrów z otworów geotermalnych sporządza koncepcję funkcjonowania ciepłowni geotermalnej wraz z opracowaniem programu funkcjonalno-użytkowego. Kompleksowo opracowuje dokumentację środowiskową oraz wodnoprawną niezbędną do uzyskania koncesji na eksploatację wody termalnej. Sporządza plan ruchu zakładu eksploatującego kopalinę metodą otworów wiertniczych niezbędny do uruchomienia ciepłowni geotermalnej. Po uruchomieniu eksploatacji opracowuje technologię zatłaczania schłodzonych wód termalnych oraz rozwija technologie związane z utrzymaniem chłonności otworów zatłaczających.

W zakresie geotermii jest autorem lub współautorem: 67 projektów robót geologicznych na wykonanie otworów geotermalnych, 72 wniosków o dofinansowanie otworów geotermalnych oraz budowy ciepłowni geotermalnych, 32 studiów wykonalności inwestycji geotermalnych, 26 nadzorów i dozorów geologicznych sprawowanych podczas wykonanych otworów geotermalnych (wykonanie nowych otworów geotermalnych i rekonstrukcje już istniejących), 6 raportów oddziaływania na środowisko przedsięwzięć geotermalnych, 5 operatów wodnoprawnych na zrzut zużytych wód termalnych (geotermia), 4 projektów zagospodarowania złoża wód termalnych (geotermia), 2 planów ruchu zakładu górniczego eksploatującego wody termalne do celów ciepłowniczych, 2 projektów badawczych związanych z utrzymaniem chłonności otworów zatłaczających schłodzoną wodę termalną, 2 patentów na technologię wspomagającą eksploatację chłonnych otworów geotermalnych (poprawa efektywności ciepłowni geotermalnej), 2 programów funkcjonalno-użytkowych na budowę ciepłowni geotermalnej, 5 dokumentacji hydrogeologicznych ustalających zasoby wód termalnych, ponad 150 artykułów i wystąpień konferencyjnych z zakresu geotermii.

Jest absolwentem Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego (2004 r.). W 2008 r. na Uniwersytecie Warszawskim obronił rozprawę doktorską „Geośrodowiskowe uwarunkowania wykorzystania energii wód termalnych paleogeńsko-mezozoicznego zbiornika podhalańskiego”.

Z Państwowym Instytutem Geologicznym związany jest od 2009 r. Od 4 lat zatrudniony jest na stanowisku głównego specjalisty, a od 2017 r. pełnił funkcję Kierownika Pracowni Wód Uznanych za Kopaliny. Natomiast od lipca 2024 r. kieruje Zakładem Wód Termalnych, Leczniczych i Solanek w Państwowym Instytucie Geologicznym.

Głównymi kierunkami jego zainteresowań zawodowych jest analiza opłacalności inwestycji geotermalnych oraz zarządzanie ryzykiem geologicznym w projektach geotermalnych. Przez wiele lat koordynował prace związane z zagospodarowaniem potencjału geotermalnego na Niżu Polskim. Jest współautorem wielu wydań Mapy Zagospodarowania Wód Uznanych za Kopaliny a także najnowszego wydania Bilansu i zagospodarowania zasobów złóż wód termalnych oraz energii geotermalnej w Polsce.

Prelegent i uczestnik licznych spotkań z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych zagospodarowaniem wód termalnych. Autor wielu publikacji z zakresu szeroko pojętej ekonomiki i ryzyka geologicznego w projektach geotermalnych.

Za osiągniecia naukowo-badawcze w zakresie zagospodarowania potencjału geotermalnego w Polsce otrzymał odznakę resortową Zasłużony dla polskiej geologii (2021).

Od wielu lat związany również z samorządem terytorialnym i pracą na rzecz społeczności lokalnych. Przez dwie kadencje zasiadał w radzie jednej z podwarszawskich gmin, pracując w komisjach: polityki gospodarczej oraz polityki rolnej, przestrzennej i urbanistyki.

Hydrogeolog, absolwent AGH w Krakowie. Posiada uprawnienia geologiczne kat. IV oraz uprawnienia geologa górniczego. Od ponad 30 lat zajmuje się projektowaniem otworów hydrogeologicznych (w tym geotermalnych), nadzorem nad wierceniami, a także zagadnieniami związanymi z dokumentowaniem zasobów wód podziemnych, solanek, wód leczniczych i termalnych.

Autor i współautor wielu projektów i dokumentacji hydrogeologicznych oraz publikacji z zakresu geotermii. Członek komisji egzaminacyjnej przy MKiŚ dla stwierdzenia kwalifikacji w zakresie geologii (kat. IV i V). Pełni funkcję kierownika ruchu i geologa górniczego w zakładach górniczych wydobywających wody termalne i lecznicze. Zaangażowany w wiele krajowych i międzynarodowych projektów z zakresu geotermii.

Od 2010 r. pracuje w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie. Aktualnie kierownik Zakładu Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii i Pracowni Odnawialnych Źródeł Energii.

Dr inż. Piotr Długosz (ur. w Krakowie 05.05.1964 r.), absolwent wydziału geologiczno-poszukiwawczego, specjalność geofizyka stosowana AGH w Krakowie, w roku 1988.

Stypendysta ONZ, w 1991 r. uczestnik programu UNU w Reykjaviku – Dyplom Reservoir Engineering.

W roku 1999 uzyskał tytuł Doktora Nauk Technicznych na wydziale wiertniczo-naftowym AGH za pracę dotyczącą modelowania procesów przepływu masy i ciepła w niecce podhalańskiej.

W latach 1988 – 1994 pracownik Polskiej Akademii Nauk, współtwórca Pierwszego Doświadczalnego Zakładu Geotermalnego w Bańskiej Niżnej na Podhalu (1992).

Współtwórca Geotermii Podhalańskiej (1993) oraz Prezes Zarządu w latach 1993 – 2003, a także przewodniczący Rady Nadzorczej w latach 2016-2023, wdrażał realizację projektu uwieńczoną w 2003 r. oddaniem do eksploatacji największej w Europie ciepłowni geotermalnej.

Konsultant Banku Światowego, UNDP oraz DEPA, realizuje misje w  Ukrainie, Gruzji (2007 – 2009), Armenii (2008 – 2010) etc.

Od roku 2010 realizuje poprzez swoją firmę Proinsol projekty geotermalne w Polsce i za granicą, między innymi Thisted Dania, geotermie: Toruń, Koło, Sieradz, Turek, Białka Tatrzańska, Konin, Szaflary PGP – 4.

·       Laureat nagrody naukowej PAN wydział Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych (1994).

·       Dyplom z Ministerstwa Przemysłu i Handlu za egzamin na członków Rad Nadzorczych spółek Skarbu Państwa (czerwiec 1996).

·       Laureat Nagrody Krakowski Dukat w Kategorii Mananger Firmy (czerwiec 2001).

·       Dyplom  Green Power Academy London UK. Course : Developing and Delivering Geothermal Power Projects (2014).

·       Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (2019).

·   Wyróżnienie dla Firmy Proinsol Sp. z o.o. Sp. K. w prestiżowym rankingu Diamenty Forbesa – wyróżnienie dla najbardziej dynamicznie rozwijających się firm w Polsce (2025).

Jest absolwentem Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, doktorem habilitowanym nauk o Ziemi w dyscyplinie geologia, od 2020 r. profesorem nauk ścisłych i przyrodniczych. Przed objęciem stanowiska Głównego Geologa Kraju dyrektor Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk. Wiceprzewodniczący Komitetu Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN.

Posiada ponad trzydziestoletnie doświadczenie w obszarze geologii gospodarczej, złożowej i górniczej, gospodarki surowcami mineralnymi, ekonomiki górnictwa, polityki surowcowej i polityki energetycznej.

Autor i współautor ponad 270 publikacji naukowych oraz ponad 100 ekspertyz dla ministerstwa ds. środowiska, innych ministerstw oraz podmiotów gospodarczych z obszaru geologii i górnictwa. Posługuje się językiem angielskim oraz rosyjskim.

Jest absolwentem Wydziału Zarządzania na Uniwersytecie Warszawskim, ukończył również: Europejskie Studium Finansowania Inwestycji Samorządu Terytorialnego (SGH), Podyplomowe Studia Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego oraz Akademię Liderów Samorządowych (UW), Podyplomowe Studia Wyceny Nieruchomości (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), Wyższy Kurs Obronny. Posiada uprawnienia członka rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.

W 1990 roku rozpoczął działalność samorządową, był: Przewodniczącym Rady Gminy w Cielądzu i Regnowie, Przewodniczącym Sejmiku Samorządowego w Skierniewicach, Członkiem Zarządu Związku Powiatów Polskich, Wiceprezesem Zarządu Stowarzyszenia Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury oraz Wiceprezesem Oddziału Powiatowego OSP w Rawie Mazowieckiej.

Pełnił funkcję Prezesa Banku Spółdzielczego w Regnowie (1988 –1998), a następnie Starosty Rawskiego (1998 – 2024).

Posiada doświadczenie w realizacji inwestycji dotyczących m.in. modernizacji i budowy dróg powiatowych, utworzenia w Rawie Mazowieckiej Podstrefy Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Za Jego kadencji został rozbudowany i zmodernizowany Szpital w Rawie Mazowieckiej, powstał blok Operacyjny i Oddział Anestezjologii oraz pawilon szpitalny z oddziałami – Intensywnej Terapii, Chirurgii, Położnictwa, Chirurgii Jednego Dnia oraz Endoskopii, nowa Komenda Państwowej Straży Pożarnej, przeprowadzona została termomodernizacja Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Białej Rawskiej oraz Zespołu Placówek Specjalnych i Szkół Ponadgimnazjalnych w Rawie Mazowieckiej. Ponadto zmieniony został system ogrzewania w placówkach prowadzonych przez Powiat Rawski.

Wielokrotnie odznaczany za działalność na rzecz Rzeczpospolitej Polskiej m.in. Złotym Krzyżem Zasługi.

Jest absolwentem Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. W 1978 r. jako student otrzymał nagrodę specjalną im. Jana Samsonowicza za wyniki w nauce, przyznaną przez sekretarza naukowego Polskiej Akademii Nauk.

Stopień doktora zdobył w 1985 r. w swojej macierzystej uczelni, a stopień doktora habilitowanego otrzymał w 2003 r. w postępowaniu przeprowadzonym na Akademii Górniczo-Hutniczej in. Stanisława Staszica w Krakowie.

W 2012 r. decyzją Prezydenta RP otrzymał tytuł profesora.

Jest również profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego i pracownikiem naukowym Wydziału Geologii, gdzie od 2020 r. pełni funkcję kierownika Katedry Geologii Złożowej i Gospodarczej.

W latach 1994 – 1997, 2001 – 2002 oraz 2003 – 2005 pełnił funkcję sekretarza i podsekretarza stanu, Głównego Geologa Kraju w ministerstwie właściwym ds. środowiska.

Był także dyrektorem departamentu (1997–2001) w Kancelarii Prezydenta RP odpowiedzialnym za bezpieczeństwo energetyczne i surowcowe oraz zarządzanie kryzysowe. Sprawował funkcje zarządcze w Mostostalu Warszawa i Fundacji Ekofundusz. Był zastępcą dyrektora ds. naukowych i sekretarzem naukowym w Instytucie Ceramiki i Materiałów Budowlanych.

Był członkiem Rad Nadzorczych w firmach: KGHM Polska Miedź, Geofizyka Kraków, Petrobaltic, KGHM Metale oraz Nafta Polska. Przewodniczył Radzie Geologicznej przy Ministrze Środowiska oraz Radzie Nadzorczej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Od 2011 r. jest członkiem zespołu ds. rozwoju bazy ekspertów Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Był członkiem Komitetu Gospodarki Wodnej PAN, Komitetu Górnictwa PAN i członkiem rad redakcyjnych czasopism z tzw. listy filadelfijskiej oraz z listy ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

Obecnie jest wiceprzewodniczącym Komitetu Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN.

Jest autorem około 300. publikacji naukowych z zakresu geologii gospodarczej, prawa geologicznego i górniczego oraz geologii złóż.

Profesor dr hab. Krzysztof Szamałek rozpoczął kierowanie Państwowym Instytutem Geologicznym – PIB 26 stycznia 2024 r.

Jest absolwentką Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego (1997 r.). W 2015 r. w PIG – PIB obroniła rozprawę doktorską dotyczącą zanieczyszczenia osadów wodnych pierwiastkami śladowymi.

Z Instytutem jest związana od 1997 r. Od siedmiu lat zatrudniona jest na stanowisku głównego specjalisty, a od 2020 r. pełniła funkcję kierownika Zakładu Geologii Środowiskowej.

Głównym obszarem jej zainteresowań zawodowych jest ochrona środowiska, zwłaszcza w aspekcie oceny stanu chemicznego osadów wodnych i gleb, racjonalnej gospodarki zasobami środowiska, w tym przede wszystkim złożami kopalin.

Ma duże osiągnięcia w zakresie kartografii geośrodowiskowej. Przez wiele lat koordynowała prace związane z opracowaniem seryjnej cyfrowej Mapy Geośrodowiskowej Polski w skali
1:50 000. Jest autorką/współautorką kilkudziesięciu arkuszy tej mapy. Na zlecenie Komisji Opracowań Kartograficznych działającej przy ministrze właściwym ds. środowiska, przygotowała wiele recenzji opracowań kartograficznych.

Za osiągnięcia naukowo-badawcze w zakresie ochrony, kształtowania i użytkowania środowiska oraz jego zasobów otrzymała nagrodę Ministra Środowiska (2008) oraz odznaki resortowe: Zasłużony dla polskiej geologii (2013) i Zasłużony dla ochrony środowiska.

Jest absolwentem Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego (2004 r.). W 2008 r. na Uniwersytecie Warszawskim obronił rozprawę doktorską „Geośrodowiskowe uwarunkowania wykorzystania energii wód termalnych paleogeńsko-mezozoicznego zbiornika podhalańskiego”.

Z Państwowym Instytutem Geologicznym związany jest od 2009 r. Od 4 lat zatrudniony jest na stanowisku głównego specjalisty, a od 2017 r. pełnił funkcję Kierownika Pracowni Wód Uznanych za Kopaliny. Natomiast od lipca 2024 r. kieruje Zakładem Wód Termalnych, Leczniczych i Solanek w Państwowym Instytucie Geologicznym.

Głównymi kierunkami jego zainteresowań zawodowych jest analiza opłacalności inwestycji geotermalnych oraz zarządzanie ryzykiem geologicznym w projektach geotermalnych. Przez wiele lat koordynował prace związane z zagospodarowaniem potencjału geotermalnego na Niżu Polskim. Jest współautorem wielu wydań Mapy Zagospodarowania Wód Uznanych za Kopaliny a także najnowszego wydania Bilansu i zagospodarowania zasobów złóż wód termalnych oraz energii geotermalnej w Polsce.

Prelegent i uczestnik licznych spotkań z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych zagospodarowaniem wód termalnych. Autor wielu publikacji z zakresu szeroko pojętej ekonomiki i ryzyka geologicznego w projektach geotermalnych.

Za osiągniecia naukowo-badawcze w zakresie zagospodarowania potencjału geotermalnego w Polsce otrzymał odznakę resortową Zasłużony dla polskiej geologii (2021).

Od wielu lat związany również z samorządem terytorialnym i pracą na rzecz społeczności lokalnych. Przez dwie kadencje zasiadał w radzie jednej z podwarszawskich gmin, pracując w komisjach: polityki gospodarczej oraz polityki rolnej, przestrzennej i urbanistyki.